Wykład prof. Pawła Zajasa w Collegium Polonicum Uniwersytetu Johannesa Gutenberga

Międzynarodowe targi książki należą do centralnych elementów infrastruktury umożliwiającej transnarodową cyrkulację literatury. Mimo ich znaczenia do dnia dzisiejszego nie doczekały się one stosownych opracowań historiograficznych i teoretycznych. Warszawskie Targi Książki - do końca lat 70. XX wieku największa tego typu impreza w Europie Środkowo-Wschodniej - nie stanowią w kontekście nikłego stanu badań wyjątku. Powodem nieobecności jest po części kasacja materiałów archiwalnych, którą na początku lat 90. objęto najważniejsze instytucje kulturalne i wydawnicze PRL. Na podstawie szczątkowych śladów archiwalnych pochodzących z Archiwum Akt Nowych oraz licznych dokumentów z niemieckich archiwów literackich i federalnych Paweł Zajas rekonstruuje historię i znaczenie Warszawskich Targów Książki. W wykładzie szkicuje (i) dynamikę ich rozwoju, (ii) funkcję targów we wschodnio- i zachodnioniemieckiej polityce kulturalnej oraz (iii) mechanizmy cenzury. Badania mają nowatorski charakter zarówno na poziomie historiograficznym jak i metodologicznym. W odniesieniu do ostatniego aspektu Zajas osadza rozpoznania archiwalne w modelach wypracowanych w ramach studiów nad ekonomią kultury oraz ilustruje, w jaki sposób Warszawskie Targi Książki przyczyniły się do wzmocnienia wertykalnej autonomii (Buchholz 2011) transnarodowego kanonu literatury polskiej.